Her gün birçok insanla etkileşimde bulunuyoruz. Hayatımız boyunca sayısız insanla konuşup tanışıyoruz. Her birimizin iletişim kurduğu insanların, az diyemeyeceğimiz bir kısmı, malesef her yıl kendi canına kıyıyor.
Gençlerdeki en yüksek ölüm sebeplerinden birisi olan intihar, 15. sırada yer alıyor. Dünyada her yıl ortalama 800.000 kişi intihar ediyor. Bu sayı her dakika bir kişinin intihar etmesi anlamına geliyor.
İntihar ile ilgili çevrenizde bir olayla karşılaşmamış olabilirsiniz, belki de tanıdığınız birisi intihar etti, ya da kendizin intihar girişiminde bulundunuz. Duyasıya kadar ya da şahit olasıya kadar düşünmediğimiz intihar eyleminin bazı belirtilerini çevremizdeki insanlar gösterebilir. Yine de her intihar eden insanın bu belirtileri göstermesi ya da bu belirtileri gösterenlerin intihar edecek olması şart değildir. Farkettiğiniz bir belirti bu kişinin intihara meyilli olduğu anlamına da gelmeyebilir. Aslında bu yazının amacı, sizin bu belirtileri anlayarak kendiniz veya çevrenizdeki birisi için profesyonel yardım alıp almamaya karar vermenizi sağlamaktır.
İntihara meyilli kişilerin davranış veya düşüncelerinde genel olarak bu noktalar ön plana çıkmaktadır:
İntihar ile ilgili konuşma
İntihar etmeyi düşünen bir arkadaşınız intihar ile ilgili düşüncelerinizi veya nasıl intihar edileceğini size sorabilir. Karşınızdaki kişi bu davranışıyla intihar etmenin kabul görüp görmeyeceği ile ilgili bilgi topluyor olabilir. Ayrıca bu sorular bir yardım çağrısı anlamına da gelebilir.
Vasiyet yazmak veya değiştirmek
İnsanlar hayatlarının bazı dönemlerinde vasiyet yazma ihtiyacı duyabilir. Evlendiğinde, çocuk sahibi olduğunda, ileri yaşlarda ya da sevdiği birisini kaybettiğinde vasiyet yazabilir. Bir kişi anlam veremediğiniz bir zamanda vasiyet yazdığında sebebini sorabilirsiniz.
Uyku ile alakalı düzensizlikler
Bir kişinin uyku problemi yaşaması direkt olarak intihar düşüncesi içerisinde olduğu anlamına gelmez. Ancak, kişinin hayatında yaşadığı kısa veya uzun süreli problemler uyku ile alakalı birçok sorun ortaya çıkarabilir.
Düşük enerji seviyesi
Birisinin alışılmadık bir biçimde düşük enerjide olması, o kişinin depresyon bozukluğu yaşadığını gösterebilir. İntihar oranlarının da depresif belirtiler gösteren insanlarda daha çok olduğunu göz önüne alırsak, enerjisi düşük olduğunu düşündüğünüz arkadaşlarınızla daha sık iletişime girebilirsiniz.
Kötüye kullanma
İnsanlar kendisini yalnız hissettiğinde alkol ve uyuşturucuyu kötüye kullanma eğiliminde olurlar. İntihara meyilli insanlar madde kötüye kullandığında yaşadığı problemlerden o an için uzaklaşır. Eğer intihar düşüncesi varsa madde kullanmak eyleme dökmeyi kolaylaştırır.
Sosyal hayattan uzaklaşma
Eğer çevrenizde bir anda anlam veremediğiniz bir şekilde sosyal hayattan uzaklaşmış birisi varsa, o kişi diğer insanlar için yeterince iyi olmadığını düşünüyor olabilir. Ayrıca normalde sevdiği bir aktiviteye katılmak istemeyebilir.
Kendine zarar verme
Kendine zarar verme intihara meyilli insanlarda en sık görülen belirtilerden biridir. Özellikle kendini kesme, yakma veya zehirleme şeklinde ortaya çıkabilir. İntihara meyilli kişi bir bakıma ufak çaplı testlere başlamıştır. Ayrıca kendine zarar veren insanlar genel olarak duygusal problemlerinden fiziksel acı ile kaçmaya çalışırlar.
Riskli davranışlar
Araştırmalar intihara meyilli insanların daha riskli davranışlarda veya ortamlarda bulunduğunu gösteriyor. Normalde yapmayacağı bir davranışı yapabilir, ya da gitmeyeceği bir yere gidebilirler.
Daha önceki intihar denemeleri
Yine yapılan araştırmalar intihar eden ve hayatta kalan bir kişinin defalarca intihar girişiminde bulunabileceğini belirtiyor. İntihar etme girişimleri kişiye ciddi zararlar verebilirken bazı durumlarda da “bana yardım edin” dercesine bir yardım çağrısı anlamına geliyor. Bu duruma ‘intihar eğilimi’ de denilmektedir.
Mutlu ve sakin olmak
Birçok insan mutlu ve sakin olmayı intihar etmekle bağdaştıramayabilir. Ancak intihara meyilli olan bir kişi, uzun süre yataktan kalkacak enerjiyi bile bulmakta güçlük çekerken, bir anda çevresindekiler tarafından gayet mutlu ve sakin bir şekilde görülebilir. Bu durum intihara meyilli kişinin intihar planını tamamlamış olmasından ve duygusal olarak yaşadıklarından nasıl uzaklaşacağını belirlediğinden kaynaklanıyor olabilir. Birçok kişi intihar eden kişinin son zamanlarında mutlu olduğunu belirtmektedir.
Bu belirtiler bir kişinin kesin intihar edeceği anlamına gelmiyor. Ancak bu belirtilerin farkında olarak çevrenizdeki insanlarla iletişim kurmak, belki birgün, bir insanın hayatını kurtarabilir.
