Stres, artık hepimizin aşina olduğu bir olgu. Günlük hayatta her an bizimle olan ve adını ağzımızdan düşürmediğimiz stres nedir?
Stres, kişinin herhangi fiziksel ya da duygusal bir durumla baş edememesi sonucunda ortaya çıkan, yorucu ve yıpratıcı etkiye sahip bir olgudur. Kişi kendini bir şekilde tehdit altında hissederse, vücut alarm durumuna geçer. Alarm durumuna geçmek nedir? Sinir sistemi vücudu tehdide karşı uyarmak için stres hormonu salgılar. Bu hormon birbirine bağlı olan bir sistemi harekete geçirir. Kan akışını hızlandırır, ardından kalp ritmi yükselir, sonra kaslar sıkılır. Ve stres vücudu istediği duruma getirmiş olur.
Stres, belli düzeyde vücudu harekete geçirip, itici bir güç olduğu durumlarda faydalıdır. Fakat stres, tüm hayatınızı etkisi altına almışsa ve günlük hayatta bile bedeniniz küçük olaylara sonunda ölüm varmış gibi tepkiler veriyorsa, kronik stres problemi yaşıyorsunuz demektir. Bu durumda vücudunuz çeşitli hastalıklar için hedef durumuna geçecektir.
Peki stres hangi hastalıklar için zemin hazırlar?
Aslına bakarsanız çoğu hastalığın temeli kişinin stresli bir yaşam tarzı olmasından dolayı ortaya çıkar. Depresyondan tutun egzamaya, kalp rahatsızlıklarından sindirim sistemi problemlerine kadar pek çok hastalığın oluşmasında stres önemli rol oynar. Uykusuzluk problemleri yaşamanız, öfke patlamaları, güvensizlik gibi olumsuz durumlar bile yoğun stres sebebiyle ortaya çıkar. Stres düzeyinizin yüksek olduğu zamanlarda kendinizi gözlemleyebilirseniz dişleri gıcırdatma, garip rüyalar görme, kilo kaybı ve unutkanlık gibi sorunlar yaşadığınızı fark edebilirsiniz.
Strese sebep olan durumlara bakacak olursak uzun bir liste oluşturmamız gerekebilir. Stresin ortaya çıkış sebepleri kişiden kişiye farklılık gösterebilir. İşinizde ya da ilişkinizde yaşadığınız bir problem, gireceğiniz bir sınav, mülakat ya da iş görüşmesi, ya hep ya hiç düşüncesine sahip olmanız gibi sebepler stres için besleyicidir.
Stres 3 tiptir:
Akut stres: Günlük hayatta pek çoğumuzun yaşadığı, en yaygın görülen stres tipidir. Güncel olayların kişiye yaşattığı ve kolayla başa çıkılan strestir.
Episodik Akut Stres: Kişinin sürekli stresli ve telaşlı olduğu stres tipidir. İşlerini yetiştiremeyip, daha fazla sorumluluk alan kişileri bu gruba alabiliriz. Bu kişiler yoğun stresten dolayı öfkeli olmaya eğilimdirler.
Kronik Stres: Çözümü zor ya da imkansız olan durumlarda ortaya çıkar. Bu tip stres yaşayan kişilerin büyük kısmı, çocukluk döneminde travma yaşamış kişilerdir. Bu stres tipi oldukça yıpratıcıdır. Uzun yıllar bu stres tipine sahip olan bireyler artık sorunları göz ardı edip, stres kaynaklı hastalıklar için vücudu elverişli hale getirirler. Kanser, kalp krizi ve felç gibi sorunların görülmesi muhtemeldir. Tedavi için bir uzmanla görüşülmelidir.
Vücudunuz, yaşanan hastalıklar yoluyla sizden yardım ister. Öyle bir durumda yapılması gereken ise stresle baş etmeyi öğrenmektir.
Peki stresle nasıl baş edilir?
İşe strese sebep olan durumları belirleyerek başlayabilirsiniz. Yaşadığınız strese sebep olan durum, olay ya da kişileri değerlendirin. Stresin sebebini önlemeye çalışın, önleyemiyorsanız değiştirmeyi deneyin, bu da mı olmadı o halde uyum sağlamaya çalışın. Bir örnek üzerinden ilerleyelim. İş yerindeyken stres için onlarca sebebimiz oluyor. Bu sebep patronumuz olsun. İşinizi değiştirerek strese kökten bir çözüm getirebilirsiniz fakat, çoğu kişi için böyle bir seçenek dahi olmayabilir. O halde, patron yerine muhatap olabileceğiniz başka bir kişiyle iletişime geçin. Bu seçenekte yoksa, patronla iletişime geçerken onu kabul edip, uyum sağlamaya çalışın. Yani karşıdakini değiştiremiyorsanız, kendinizi, kafanızdaki düşünceyi değiştirin. Belki kendinize stressiz bir yaşam alanı oluşturamazsınız ama en azından stres düzeyini kontrol altına alabilirsiniz. Stresin yükseldiği durumlarda nefes egzersizi ile vücudu sakinleştirmek sizin sorunla baş etmeniz için zaman kazandıracaktır.
